studioSK is gevraagd om op basis van een drietal scenario’s uit de voorfase tot een schetsontwerp te komen. Gekoppeld aan de Haagse ambities om in te zetten op mobiliteitstransitie is de benodigde herontwikkeling van het Hildebrandplein aangegrepen als kans om meer kwalitatieve ruimte voor de voetganger, fietser, groen en water te creëren, kortom meer leefbaarheid op een cruciale plek in de stad die nu gedomineerd wordt door autoverkeer.
Het Hildebrandplein functioneert als belangrijk knooppunt tussen verschillende wijken: Moerwijk, Spoorwijk, Laak en Laakhavens. Het kruispunt wordt momenteel ervaren als een onduidelijk en onveilige plek waar relatief veel ongevallen plaatsvinden. Daarbij ontstaan door de vele verschillende rijrichtingen geregeld opstoppingen. Het bevorderen van de doorstroming, met name op de hoofdstructuur, is de aanleiding geweest voor de herinrichting van het Hildebrandplein. In samenwerking met de Gemeente Den Haag en een participatiewerkgroep zijn vanaf maart 2021 vele digitale ontwerpsessies georganiseerd. Tijdens deze sessies zijn de knelpunten en ambities geïnventariseerd. Op basis van enkele scenario’s uit de voorfase is door een team van verschillende vakdisciplines toegewerkt naar een voorkeursscenario dat aansluit op de vele wensen en eisen. Daarbij moesten lastige keuzen worden gemaakt. Door in te zetten op mobiliteitstransitie kan de dominantie en het ruimtebeslag van het autoverkeer worden teruggebracht ten gunste van voetgangers, fietsers, groen en ecologie. Daardoor zijn voorwaarden geschapen voor een stuk stad dat zowel verbindend werkt tussen wijken als verblijfkwaliteit heeft.
Het proces met de vakdisciplines van de gemeente liep parallel aan een participatietraject met bewoners en betrokkenen uit de omliggende wijken. Begin 2021 konden bewoners zich online aanmelden voor de Hildebrandplein werkgroep. Uit de aanmeldingen zijn 20 mensen geselecteerd die de verscheidenheid aan bewoners in de wijk representeren. Deze werkgroep heeft in een reeks digitale sessies bijgedragen aan de optimalisatie van de verschillende ontwerpen. Zowel het gemeentelijke team als de werkgroep kwamen uiteindelijk – onafhankelijk van elkaar – uit op een voorkeur voor hetzelfde schetsontwerp.
Schetsontwerp: Groenstructuren en de Laak als drager
Het gekozen schetsontwerp omvat een onderdoorgang voor het verkeer op de hoofdassen waarbij het aantal rijstroken wordt teruggebracht van 2×2 naar 2×1 . De onderdoorgang is alleen met opritten verbonden aan het lokale wegennet wat noodzakelijk is voor een snelle toegang tot de hoofdstructuur voor de nood- en hulpdiensten.
De onderdoorgang creëert op maaiveld ruimte voor het ongehinderd verbinden van twee sterfietsroutes en veel ruimte voor de voetganger, naast een relatief smalle ruimte voor afwikkeling van het lokaal verkeer. Door de ondertunneling ontstaat ruimte op maaiveld voor de verbinding van bestaande voet- en fietsinfrastructuur. Door toepassing van een ruim bemeten verkeersplein worden grote kruisingsvlakken vermeden omdat alleen rechtsaf bewegingen nodig zijn. Dat is gunstig voor de oversteekbaarheid van voetgangers en fietsers, die bovendien in de voorrang zitten. Het ruim bemeten verkeersplein vormt een stepping stone in de continuïteit van het groen en de verbinding van de Laak.
De ondertunneling van de Neherkade noopte tot heroverweging van de positie van de Laak. Al jaren leeft in de gemeente de ambitie om het veenriviertje weer beter zichtbaar te maken in de stad en haar ecologische functie te herstellen. Op dit moment kruist de hoofdwegenstructuur twee keer de Laak via sifons en duikers. Het riviertje is ter plaatse onzichtbaar geworden. In het proces is de keuze gemaakt om af te zien van twee kostbare kruisingen met de hoofdwegenstructuur en de Laak aan de zuidzijde daarvan te houden. Door nog slechts een relatief geringe ingreep om de spoorbaan te kruisen (buiten dit project), kan de ecologische functie van de Laak weer worden hersteld. Door af te zien van afritten van de hoofdstructuur en fietspaden samen te laten vallen met de Hildebrandstraat (fietsstraat) ontstaat voldoende breedte tussen hoofdstructuur en trambaan voor flauwe taluds met ecologische betekenis.
In het schetsontwerp is veel aandacht besteed aan continuering van de groenstructuren en vergroten van het oppervlak bruikbaar groen. Zo komt de woningbouwontwikkeling aan de Petroleumhaven en een groene Neherkade te liggen met een aantrekkelijke woonstraat. Er is uitzicht op groen en door optimalisatie van de fietsverbindingen aan de noordzijde van de Neherkade profiteert ook de Stadswijngaard van deze nieuwe ingreep.