Hoe kun je meer ruimte geven aan de natuur in een stad als Amsterdam, een stad die verdicht en waar het spoor intensiveert? Want dat is wat er gedaan wordt in het project PHS Amsterdam. Net naast Amsterdam Centraal wordt op het emplacement bij Dijksgracht een groot aantal sporen opgeheven met het oog op een robuust spoor. Doel van het Programma Hoogfrequent Spoor is efficiënter spoorverkeer en een intensivering van de dienstregeling.
De resterende sporen worden ingebed in bijna 40.000 m2 aan nieuwe natuur. Wie straks met de trein van Utrecht naar Amsterdam reist, krijgt vlak voor Amsterdam Centraal een prachtige ‘groene entree’. Een kans als deze krijg je maar één keer in de 40-50 jaar. De transformatie in het kader van het project PHS-Amsterdam biedt de mogelijkheid om de spoorzone meer natuurinclusief te maken met een meerwaarde voor reiziger, bewoners en ecologie. De artist impressions geven een indruk van hoe het er straks uit kan komen te zien.
Stapsteen in het ecologisch netwerk als verbinding tussen centrum en buitengebied
ProRail vroeg architecten en landschapsontwerpers van studioSK in samenwerking met de gemeente een ambitiedocument op te stellen voor de herinrichting en transformatie van het hele gebied rondom Amsterdam Centraal. Het vergroenen en opheffen van een deel van het emplacement, minder wissels en de nieuwe vrije kruising waardoor treinen niet meer op elkaar hoeven wachten, bieden een hele mooie kans om het motto van ProRail ‘verbinden, verbeteren, verduurzamen’ concreet te maken.
Situatie rangeerterrein in 2020 en schets van toekomstige groene inrichting gebied Dijksgracht
Uniek voor de stad Amsterdam is het groene decor langs de sporen, de stad in en uit. Vlak voor Amsterdam Centraal is er dan die lege vlakte, het huidige rangeerterrein’, vertelt architect Paul van der Ree. ‘Opeens viel het kwartje bij onze ontwerpers: dit wordt ‘m.’ Landschapsontwerper Anouk Ruijters: ‘Met beplanting, schanskorven en diverse ecologische voorzieningen om de biodiversiteit te versterken, krijgt dit gebied een landschappelijke inrichting. Geweldig dat we in de stad zoveel ruimte groen kunnen inrichten en daardoor echt kwaliteit kunnen toevoegen. Omwonenden zijn daar echt blij mee.
Artist impression vanaf Piet Heinkade
Omdat het om een emplacement gaat, zie je in de inrichting karakteristieke spoorse elementen terug. De stenen in de schanskorven verwijzen naar het ballastbed, het cortenstaal naar het rauwe karakter van het voormalige haven- en industriegebied en dit vormt een mooi contrast met het groen. Tussen de sporen gebruiken we ruigere, wildere beplanting en in de parkachtige zone langs het water van de Dijksgracht gebruiken we ook siergrassen en solitaire bomen. Het is een uitgebalanceerd geheel met groen als verbindende factor.’ In onze visie realiseren we de entree van de stad als een groene rivier, met een groene oase ter plekke van de Dijksgracht en Oostenburg: een groen welkom in de stad bijna tot aan de voordeur van het station, hartje stad. En op het schaalniveau van de hele stad een waardevolle stapsteen tussen het centrum en het groene gebied ten noorden van het IJ.
Artist impression zijde Dijksgracht
Dit alles heeft wel commitment en doorzettingsvermogen gevraagd van de betrokken partijen. Michiel Bikker, technisch manager van ProRail: ‘Wil je naar natuurinclusief, dan moeten de onderhoudscontracten worden aangepast. Het was een zoektocht hoe we hier beheerstechnisch mee moeten omgaan. In huidige onderhoudscontracten worden de groene bermen schraal gehouden en vrij van structurele beplanting. Dat wordt nu totaal anders’.
Ontwerp studioSK
